مبانی خداشناسی اخلاق در اندیشه کلامی شیخ طوسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

گروه معارف اسلامی، دانشکده پزشکی، دانشگاه علوم پزشکی همدان، همدان ، ایران

10.22034/kalam.2023.45342.2238

چکیده

اخلاق از مبانی نظری متعددی شکل گرفته که نقش آنها در تدوین دستورالعمل­های اخلاقی لازم و ضروری است. پژوهش حاضر درصدد آن است تا با بررسی اندیشه های کلامی شیخ طوسی که از علمای بزرگ امامیه و رئیس حوزه کلامی بغداد به شمار می­آید و تأثیر فراوانی بر مکاتب پس از خود نهاده است، مبانی خداشناسی اخلاق را در اندیشه ایشان تبیین نماید. جهت حصول به هدف، پژوهشگر با بهره‌گیری از روش پژوهش عقلی- نقلی و با استفاده از اسناد نوشتاری، کتابخانه‌ای و نرم‌افزارهای علمی، به پردازش و تحلیل داده‌ها و گزاره‌ها با شیوه توصیفی تحلیلی پرداخته است. از این رو گزاره­های کلامی شیخ طوسی(ره) در محورهای خداشناختی با رویکرد اخلاقی تحلیل و مبانی آن استخراج گردید. نقش انگیزش و تأثیرات اعتقاد به صفات الهی و پایبندی به اخلاق و ضمانت اجرائی برای اخلاق، استخراج فضیلت گروی وظیفه‌گروانه به‌عنوان نظریه هنجاری شیخ طوسی در الزام اخلاقی، غایت بودن معرفت در اخلاق برگرفته از علم و غنای الهی و محوریت توحید در نظام اخلاقی از مهمترین یافته­های پژوهش است.

عنوان مقاله [English]

Foundations of Moral Theology in the Doctrinal Thought of Sheikh Tusi

نویسندگان [English]

  • hosein zare
  • saeid kazemi

Department of Islamic Studies, Faculty of Medicine, Hamedan University of Medical Sciences, Hamedan, Iran

چکیده [English]

Ethics is formed from several theoretical foundations, whose role is essential in formulating ethical guidelines. The present research aims to shed light on the foundations of the theology of ethics by examining the theological thoughts of Sheikh Tusi, who is considered one of the great scholars of the Imamiyyah, the head of the theological field of Baghdad and has had a great impact on the schools after him. In this regard, the researcher has processed and analyzed the data and propositions by using the method of rational-narrative research and using written documents, library, and scientific software. Therefore, the theological propositions of Sheikh Tusi (may Allah have mercy on him) were analyzed in the theological axes with an ethical approach, and its foundations were extracted. The role of motivation and the effects of belief in divine attributes, adherence to ethics and executive guarantee for ethics, extracting the virtue of commitment to duty as the normative theory of Sheikh Tusi in moral obligation, the purpose of knowledge in ethics derived from divine knowledge, and the centrality of monotheism in the ethical system are among the most important The findings of the research.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Sheikh Tusi
  • ethics
  • theological foundations
  • theology
  • تاریخ دریافت: 02 تیر 1401
  • تاریخ بازنگری: 05 تیر 1401
  • تاریخ پذیرش: 04 آبان 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 اسفند 1401