بررسی دلالت آیه «لاینال» بر عصمت انبیا و ائمه )ع( و پاسخ نقدهای آن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

سطح چهار فقه و اصول حوزه علمیه قم

10.22034/kalam.2022.252

چکیده

یکی از آیاتی که بر عصمت پیامبران و ائمه (ع) مورد استدلال قرار گرفته است، آیه صد و بیست و چهارم بقره است. از دیدگاه متکلمان شیعی، این آیه بر عصمت امام از هر گونه خطا و گناه دلالت دارد. از این رو، اگر کسی گناهی انجام دهد حتی در صورت توبه، شایستگی نبوت و امامت را ندارد. دیدگاه اهل سنت این است که برای شایستگی نبوت یا امامت، عصمت مطلق شرط نبوده و در صورت توبه از گناه، شایستگی برای نبوت و امامت وجود دارد. مقاله حاضر با روش تحلیلی-انتقادی دیدگاه شیعه در دلالت آیه «لاینال» بر عصمت مطلق پیامبران و ائمه (ع) را ثابت کرده و نقدهای وارده بر آن را پاسخ می­دهد. نگارنده همانند عموم عالمان شیعه عقیده دارد که عنوان «ظالم» در آیه «لاینال»، به لحاظ حال تلبّس است که از نظر همه دانشمندان اصول، مطلقا حقیقت است و از این رو، بر عصمت مطلق دلالت دارد. ادعای اینکه «ظالم به کسی گفته می­شود که متلبس به صفت ظلم است، نه آنکس که از ظلم توبه نموده» ناتمام است و با آیات دیگر و روایات ناسازگار است.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Examining the denotation of “لا ینال” verse to the infallibility and responding to its criticisms

نویسنده [English]

  • hasan sadegi

سطح چهار فقه و اصول حوزه علمیه قم

چکیده [English]

Among the verses denoting the chastity of prophets and Imams, is the 124th verse of Al-Baqara. Its most important clause states that “My covenant is not extended to the wrongdoers”. From Shi’ah’s perspective, this verse refers to the Imams’ being innocent of any flaw and guilt. Therefore, if someone commits a sin and then repents, he is no more entitled to prophecy and Imamate. However, Sunnis believe that absolute chastity is not required for prophecy and Imamate and in case of repentance from sin, one becomes eligible for prophecy and Imamate. The present article with an analytical-critical approach, substantiates the Shi’ah’s perspective regarding the absolute chastity of prophets and Imams mentioned in “لا ینال” verse and responds to some of the criticisms of respected authors. Like Shi’i scholars, the writer believes that in “لا ینال” verse, the word “wrong-doer” is “the time of possession (ĥāl al-talabbus)”, which is viewed as an absolute truth by all Uşūlīs and accordingly denotes absolute chastity. The claim that “wrong-doer” refers to someone who possesses the quality of wrongdoing rather than one who repents of sin is inadequate. Such claim is also inconsistent with other verses and narratives. Moreover, several recent criticisms targeted at “لا ینال” verse by some authors and its denotation of absolute chastity have proved to be inadequate.

کلیدواژه‌ها [English]

  • the verse “لاینال” Infallibility of the Prophets
  • al-mushtaqq
  • wrong-doer
  • آلوسی، محمود،(1415 ق)، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم، بیروت، دارالکتب العلمیة.
  • ابوالفتوح رازی حسین بن علی،(1408 ق)، روض الجنان و روح الجنان فی تفسیر القرآن، مشهد، بنیاد پژوهشهاى اسلامى آستان قدس رضوى‏.
  • ابن درید، محمد بن حسن‏،(1988م)، جمهرة اللغة، بیروت، دار العلم للملایین.
  • اترک، حسین(1400)، بررسی دلالت آیه «لاینال» بر عصمت انبیاء، مجله تاملات فلسفی دوره یازدهم شماره 26.
  • احمد بن سلیمان،(1424) حقائق المعرفه فی علم الکلام، صنعا،موسسه الامام زید بن علی ع.
  • جوادی آملی عبدالله ،(1390) تسنیم، تفسیر قرآن کریم، قم، نشر اسراء.
  • جوهرى، اسماعیل بن حماد،(1410ق) الصحاح تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دار العلم للملایین.
  • حائرى یزدى، عبدالکریم، 1418 ق، دررالفوائد قم، چاپ: ششم،
  • خراسانی، محمد کاظم، 1412 ق، کفایة الاصول، بیروت، مؤسسة آل البیت(ع)لإحیاء التراث،.
  • قطب راوندی،1409ق، الخرائج و الجرائح، قم، موسسة الامام المهدی.
  • زمخشرى، محمود بن عمر، 1386 ، مقدمة الأدب - تهران، چاپ: اول،
  • سبحانى جعفر، 1412ق)الالهیّات علی هدی الکتاب و السّنة و العقل، الطبعة الثالثة، المرکز العالمی للدراسات الاسلامیة، قم،
  • سید مرتضی، 1410) الشافی فی الامامه، تهران، موسسه الصادق ع، چ دوم.
  • صدر، سید محمد باقر، 1421 ق، دروس فی علم الاصول، قم، مرکز الابحاث لدراسات التخصصیة للشهید الصدر.
  • صدوق، محمد بن علی،1404ق) عیون اخبار الرضا (ع)، بیروت، موسسة الاعلمی للمطبوعات.
  • ــــــــــــــــ (1362)، الخصال، چ پنجم قم، مؤسسة النشر الاسلامی.
  • .طباطبائی، سید محمد حسین، 1417ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم، موسسة النشر الاسلامی.
  • طبرسی، فضل بن حسن، 1372، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، تهران، انتشارات ناصر خسرو‏.
  • طوسی، محمد بن حسن، بی­تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربى.
  • طوسى، محمد بن الحسن،(1414 ق)، الأمالی، چ اول، قم، دار الثقافة.
  • فخر رازی، محمد بن عمر، 1420 ق، مفاتیح الغیب، بیروت، دار احیاء التراث العربى‏.
  • راوندی قطب الدین،الخرائج و الجرائح(1409) قم:موسسة الامام المهدی،الاولی،
  • کاشانی، فتح الله، 1336، تفسیر منهج الصادقین فی إلزام المخالفین، کتابفروشى محمد حسن علمى‏، تهران
  • کلینى، محمد بن یعقوب، (1407ق)، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة.
  • مجلسی، محمد باقر،(1403ق) بحارالانوار، الطبعة الثانیة، موسسة الوفاء، بیروت ،1403 ق.
  • مصباح یزدی محمد تقی،(1393) راه و راهنماشناسی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).

 

  • تاریخ دریافت: 02 بهمن 1400
  • تاریخ بازنگری: 20 خرداد 1401
  • تاریخ پذیرش: 03 مرداد 1401
  • تاریخ اولین انتشار: 01 شهریور 1401