بازخوانی انتقادی دیدگاه مدرسی طباطبایی پیرامون جایگاه مناظره در قرون نخست امامیه

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانش آموخته دکتری دانشگاه ادیان و مذاهب و طلبه سطح 4 مدرسه علمیه عالی نواب

2 استاد حوزه و دانشگاه؛ پژوهشگر پژوهشکده بین المللی امام رضا علیه السلام

3 دانشیار دانشگاه ادیان و مذاهب قم

10.22034/kalam.2024.601.1036

چکیده

مناظـره یکـی از روش‌های مرسوم در دفاع از آموزه‌های دینی است که درآیات و روایات بر آن تأکید شده است؛ اما بااین‌وجود برخی از نو اندیشان دینی؛ همچون مدرسی طباطبایی با انتخاب گزینشی برخی روایات، بر این باورند که مناظره در طی قرون نخست از جایگاه رفیعی برخوردار نبوده است و غالب اندیشمندان امامیه در قرون نخست از مناظره کردن گریزان بوده‌اند و بیشتر به نقل احادیث اهل‌بیت علیهم‌السلام اهتمام داشته‌اند. در تحقیق حاضر، سـعی شده است دیدگاه بازتاب یافتۀ مدرسی طباطبایی در مورد جایگاه مناظره در کتاب «مکتب در فرآیند تکامل» با تکیه‌بر آیات و روایات و بـا روش توصیفی تحلیلـی و رویکرد انتقادی موردبررسی و ارزیابی قرار گیرد. نتایـج حاصـل از ایـن تحقیق نشـان می‌دهد دلایل مدرسی طباطبایی مبنی بر عدم برخورداری مناظره از جایگاه رفیع در قرون نخست، به جهاتی مختلفی همچون مخالفت با آموزه های قرانی و حدیثی و عدم اطلاق روایات منع، قابل‌پذیرش نبوده بلکه دلایل متقنی بر جایگاه رفیع مناظره در قرون نخست وجود دارد که نشان‌دهندۀ این است که مناظره یکی از شیوه‌های موردقبول اهل‌بیت علیهم‌السلام بوده است و روایات منع از مناظره را باید بر وجوه خاصی حمل نمود. بدیهـی اسـت، نتیجه این تحقیق می‌تواند در تبلیغ و اشاعه فرهنگ گفتگو مناظره با مخالفین در عصر حاضر، نقش مهم و راهبـردی داشـته باشـد.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

A critical rereading of Tabatabai's Madrasi point of view regarding the place of debate in the first centuries of Imamia

نویسندگان [English]

  • mogtba moradimaki 1
  • Safdar Rajabzadeh 2
  • Mehdi Farmanian 3

1 Doctorate graduate of University of Religions and Religions

2 Researcher of International Research Institute of Imam Reza (peace be upon her)

3 Associate professor University of Religions and Denominations

چکیده [English]

Debate is one of the conventional methods of defending religious teachings, which are emphasized in the verses and traditions; However, some new religious thinkers; Like Tabataba'i Madrasi with the selective selection of some traditions, they believe that debate did not enjoy a high status during the first centuries and that most of the Imamiya thinkers avoided debating in the first centuries and were more concerned with quoting the hadiths of Ahl al-Bayt (peace be upon them). In the present research, an attempt has been made to examine and evaluate the reflected view of Tabatabai school about the place of debate in the book "School in the process of evolution" by relying on verses and narrations and with a descriptive analytical method and a critical approach. The results obtained from this research show that the reasons of Tabataba'i school that the debate did not have a high position in the first centuries, in various ways such as opposing the teachings of the Qur'an and Hadith and not applying the prohibition traditions, were not acceptable, but they were valid reasons for the high position of the debate in the centuries. First, there is that which shows that debate was one of the methods accepted by the Ahl al-Bayt (peace be upon them) and the narrations prohibiting debate should be carried on specific grounds. Obviously, the result of this research can play an important and strategic role in promoting and spreading the culture of dialogue and debate with opponents in the present era.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Debate
  • Tabataba'؛ i Madrasi
  • the place of debate
  • Ahl al-Bayt
  • peace be upon him
  • the book of the school in the process of evolution
  • تاریخ دریافت: 18 فروردین 1403
  • تاریخ بازنگری: 10 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 10 شهریور 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 10 شهریور 1403