نقد و بررسی برهان امکان و وجوب ابن‌سینا در ساحت وجود ذهنی و عینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

فلسفه،ادبیات و علوم انسانی،تربیت دبیر شهید رجایی،تهران،ایران.

10.22034/kalam.2024.703.1062

چکیده

برهان امکان و وجوب ابن‌سینا، یکی از براهین وجودی در اثبات وجود خدا است که در دو ساحت وجود ذهنی و عینی مطرح شده است. این برهان شامل سه بخش و سه سیر فلسفی است که در آن حرکت از عین شروع و به ذهن رسیده و در ادامه به عین خاتمه می‏یابد و بدین وسیله واجب‌الوجود اثبات می‏شود. وی قائل به ارتباط و مطابقت دوسویه بین ذهن و عین است و فقط از این منظر است که می‌توان برهان امکان و وجوب را تحلیل کرد، وگرنه نقدهای جدی بر آن وارد است. سوال اصلی این است که با توجه به دو ساحتی بودن برهان و بحث مطابقت بین ذهن و عین، آیا می‏توانیم آن را مقرون به صحت بدانیم و برای ما یقین‌آور است؟ به زعم نگارندگان با توجه به اینکه شیخ قائل به دو صنف موجودات(ممکن‌الوجود و واجب‌الوجود) است و دو ساحتی بودن وجود ذهنی و عینی، بر اساس حصر عقلی چهار نوع پدیده موجود خواهد بود و با کمک از بحث مطابقت بین عین و ذهن، هشت نوع ارتباط به دست خواهد آمد که در نهایت برهان امکان و وجوب در دو ارتباط ساری و جاری خواهد بود و در این دو ارتباط می‌توان به یقین دست یافت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Criticism of Ibn Sina's proof of possibility and obligation in the field of mental and objective existence

نویسندگان [English]

  • Einollah Khademi
  • salavati abdollah
  • Hasan Momeni

Philosophy, literature and humanities, education of Shahid Rajaee, Tehran, Iran.

چکیده [English]

Ibn Sina's proof of possibility and obligation is one of the existential proofs in proving the existence of God, which is presented in two subjective and objective feelings. This proof consists of three philosophical courses in which the movement starts from the object and reaches the mind and then ends with the object, thereby proving the necessity of existence. He believes in the two-way connection and correspondence between the mind and the object, and it is only from this point of view that I can analyze the argument and obligation, otherwise serious criticisms will be made on it. The main question is that considering the two-dimensionality of the argument and argument based on the mind and the object, can we consider it to be true and is it certain for us?

According to the authors, taking into account that the sheikh believes in two classes of beings (possible existence and obligatory existence) and the existence of two dimensions, mental and objective existence, four types of phenomena will exist based on rational reasoning, and with the help of the discussion of correspondence between the objective and the mind, eight The type of communication will be obtained, which will ultimately be the proof of possibility and necessity in both current and current communication, and certainty can be achieved in these two communication.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Proof
  • object
  • mind
  • Existence
  • Ibn Sina
  • تاریخ دریافت: 23 تیر 1403
  • تاریخ بازنگری: 15 آذر 1403
  • تاریخ پذیرش: 01 شهریور 1403
  • تاریخ اولین انتشار: 01 شهریور 1403