نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

• اکرم صالحی

گروه علوم قرآن و حدیث، دانشکده الهیات، دانشگاه شهید مدنی آذربایجان، تبریز، ایران

چکیده

از مجموع نظریات فخر رازی پیرامون ماهیت شیطان، دو دیدگاه متمایز مبتنی بر دیدگاه عدم انگاری و دیدگاه وجود انگاری قابل طرح است. ذیل دیدگاه دوم، به عنوان دیدگاه غالب، علی رغم اعتقاد صریح به تجرد شیاطین، قائل به ویژگی‌های جسمانی از نوع لطیف بوده و با اثبات اختیار، این گروه را در زمره مکلفین به شمار آورده‌است. همچنین با تکیه بر مفهوم وصفی واژه شیطان و در نظر گرفتن دو قسم انسی و جنی برای آن، تمثل به صورت بشر را ازشیوه‌های اثرگذاری شیطان برشمرده‌است. مطابق دیدگاه دوم، با تکیه بر باطل بودن شیطان در تقابل با حق، به عدم انگاری شیطان معتقد شده و با استنادی گذرا به کارکرد قوه واهمه، به حل مساله پرداخته‌اند. در تحلیل جایگاه شیطان در نظام آفرینش و سلسله علل تحق شرور نیز به دو عامل اراده و حکمت الهی در تسلط شیاطین و در نهایت نسبت دادن نقش اصلی تحقق شرور به خداوند تکیه داشته‌ و در این رابطه استدلال‌های مختلف ارائه نموده و به شبهات متعدد پاسخ داده‌اند.

هدف مقاله تبیین ماهیت و نقش شیطان در پاسخ به مسأله شر از دیدگاه فخر رازی است. برای استخراج دیدگاه از روش تفسیر متن و برای تبیین دیدگاه از روش تحلیلی استفاده شده‌است.

کلیدواژه‌ها

• ابلیس
• شیطان
• اختیار
• وجود انگاری شر
• عدم انگاری شر

عنوان مقاله [English]

Explaining the nature and role of Satan in Fakhr Razi's thought with emphasis on the problem of evil

نویسنده [English]

• Akra Salehi

Department of Quranic and Hadith Sciences, Faculty of Theology, Shahid Madani University of Azerbaijan, Tabriz, Iran

چکیده [English]

From the totality of Fakhr Razi's theories about the nature of the devil, two distinct viewpoints based on the non-conformist view and the existential view can be proposed. According to the second view, as the dominant view, despite the explicit belief in the celibacy of devils, he believes in subtle physical characteristics and by proving his authority, he has counted this group among the obligees. Also, relying on the descriptive concept of the word "devil" and considering the two types of "ansi" and "genie" for it, he has listed human representation as one of the methods of Satan's influence. According to the second point of view, by relying on the invalidity of the devil in opposition to the truth, they believed in the non-existence of the devil and solved the problem with a passing reference to the function of the power of fear. In the analysis of Satan's position in the system of creation and the chain of causes of evil, he also relied on the two factors of will and divine wisdom in the domination of demons and finally attributing the main role of the realization of evil to God, and in this regard he presented various arguments and answered many doubts. have given

The purpose of the article is to explain the role of Satan in answering the problem of evil from Fakhr Razi's point of view. Text interpretation method was used to extract the point of view and analytical method was used to explain the point of view

کلیدواژه‌ها [English]

• Iblis
• Satan
• evil
• discretion
• Ontological affirmation of evil Negation of the ontological status of evil