نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

• یوسف فرشادنیا ¹
• محمد علی تجری ²

¹ دانشجوی دکتری علوم قرآن و حدیث دانشگاه شیراز

² دانشیار و عضو هیئت علمی گروه قرآن و حدیث دانشگاه قم

چکیده

همواره چگونگی پیدایش موجودات، نسبت آن‌ها با بارئ تعالی و به تعبیر دیگر تفسیر خلقت از مسائل بنیادین و چالش‌های اندیشۀ بشری بوده است. در فلسفه، نظریه صدور با هدف تبیین چگونگی ایجاد موجودات توسط خداوند طرح‌ریزی شده است. همچنین در گنجینه روایی شیعه ضمن وجود سبک‌های مختلف نقلی نظیر؛ ادعیه، خطبه، مناظره، گزاره‌هایی در تفسیر خلقت و ارائه معارف هستی آفرینی مشاهده می‌شود. از آنجایی که هر نظریه لوازم خاصی را به‌همراه دارد پژوهش حاضر بر پایۀ روش تحلیل محتوا به بررسی و نقد لوازم هستی آفرینی نظریه «صدور» و خطبه‌های معصومان (ع) پرداخته است. «ابداع» و «انشاء» در خطبه‌های معصومان (ع)، «صدور» و «فیض» در نظریه صدور، بسامد مفهومی بالائی دارد. یافته‌ها نشان از آن دارد؛ در «صدور»؛ موجودات بر پایه «مِن شَئ» اما در ابداع بر پایه «لا مِن شَئ» ایجاد می‌شود. در «ابداع» مورد تأکید خطبه‌های معصومان (ع)، اراده و قدرت خداوند؛ مطلق خواهد بود بر خلاف صدور که فیضان موجودات به‌طور قطع و عاری از اراده انجام می‌پذیرد. در «ابداع»، موجودات بدون سابقه، مثال و خمیرمایه ایجاد می‌شود. بنابراین بین خالق و مخلوق تباین وجود دارد لیکن؛ در صدور، سنخیت بین صادر و مصدر (مبدأ) ضروری است. در «صدور»، وجودِ «واسطه»، در ایجاد کثرات، لازم است. چه‌اینکه؛ خداوند به عنوان موجود بسیط، نمی‌تواند موجودات غیر بسیط را بدون واسطه ایجاد کند اما در ابداع و بر اساس«صُنع الشئ لا مِن شَئ»، موجودات با اراده و قدرت مطلق الهی و بدون نیاز به میانجی، ایجاد می‌شود.

کلیدواژه‌ها

• خطبه‌های معصومان(ع)
• هستی‌آفرینی
• صدور(فیض)
• ابداع و انشاء
• صُنع مِن شئ
• صُنع لا مِن شئ

عنوان مقاله [English]

Examining the essentials of creation of existence, the theory of issuance and the point of view of invention drawn from the sermons of the innocents (PBUH)

نویسندگان [English]

• yusuf farshadnia ¹
• Muhammad Ali tajary ²

¹ PhD student of Quran and Hadith Sciences, Shiraz University

² Associate professor and faculty member of the Qur'an and Hadith Department of Qom University

چکیده [English]

The way of creation of beings, their relationship with the Supreme Being and in other words the interpretation of creation has always been one of the fundamental issues and challenges of human thought. In philosophy, the theory of creation is designed to explain how God created beings. Also, in the Shia narrative treasure, while there are different narrative styles, such as; Prayers, sermons, debates, propositions are observed in the interpretation of creation and the presentation of creation teachings. Since each theory has certain features, the current research has investigated and criticized the creation features of the theory of "Sadour" and the sermons of the innocents (PBUH) based on the content analysis method. "Innovation" and "composition" in the sermons of the innocents (PBUH), "Issuing" and "Faiz" have a high conceptual frequency in the theory of issuance. The findings show that; in "issuance"; Creatures are created based on "Men Shae" but in creation based on "La Men Shae". In the "invention" emphasized by the sermons of the infallibles (pbuh), God's will and power; It will be absolute, as opposed to issuing, which is done without will. In "invention", creatures without history, example and leaven are created. Therefore, there is a difference between the creator and the creature, but; In issuing, it is necessary to match between issuing and Masdar (origin). In "Issuing", the presence of "intermediary" is necessary in creating multiples. What if God, as a simple being, cannot create non-simple beings without mediation, but in creation and on the basis of "Sna'a al-Sha'a La Man Sha'e", beings are created by God's absolute will and power and without the need for a mediator.

کلیدواژه‌ها [English]

• Sermons of the innocents (pbuh)
• creation of existence
• issuing (grace)
• invention and composition
• creation of things